2024 yılında en çok şikayet edilen 3 bakanlık belli oldu
TBMM Dilekçe Komisyonu ile İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Üyelerinden Oluşan Karma Komisyon, AK Parti Adana Milletvekili Sunay Karamık başkanlığında toplandı. Karamık, 6 Şubat Kahramanmaraş merkezli depremlerin ikinci yılı olduğunu anımsatarak, depremde hayatını kaybedenlere Allah’tan rahmet diledi. Karamık, depremin “asrın felaketi” olarak hafızalara kazındığını belirterek, böyle bir acının bir daha yaşanmaması temennisinde bulundu.
KDK’nin 2024 Yılı Yıllık Raporu’nun önce alt komisyonda inceleneceğini anlatan Karamık, alt komisyonun hazırlayacağı raporu, TBMM Dilekçe Komisyonu ile TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Üyelerinden Oluşan Karma Komisyona sunacağını söyledi. Karamık, Karma Komisyonda yapılan değerlendirmelerle nihai halini alacak raporun, daha sonra TBMM Başkanlığına sunulacağını kaydetti.
Karamık, KDK’nin bilinirliğinin ve etkinliğinin her geçen gün artmasında kurumun yürüttüğü çalışmaların yanı sıra Karma Komisyonun tavsiyelerinin önemli bir rol oynadığına işaret etti.
KDK’nin tavsiye kararlarını uygulamayan kurumların komisyona davet edilerek dinlendiğini ve tutumlarının gerekçesinin değerlendirildiğini ifade eden Karamık, son yıllarda tavsiye kararlarına yüksek oranda uyum sağlayan kurumların komisyona davet edilerek ödüllendirildiğini, iyi uygulama örneklerinin kamuoyuyla paylaşıldığını belirtti.
2024 yılında 15 bin 751 başvuru sonuçlandırıldı
Kamu Başdenetçisi Mehmet Akarca, komisyonda, KDK 2024 Yılı Yıllık Raporu kapsamında milletvekillerini bilgilendirdi.
KDK’nin bireylerin hak aramasında fark yarattığını, hak arama kültürünün geliştirilmesine önemli katkılar sunduğunu vurgulayan Akarca, kurumun, faaliyete başladığı tarihten bu yana 241 bin 482 başvuru aldığını, bunların 240 bin 679’unu sonuçlandırdığını kaydetti.
Yüzde 18,68’lik oranla Adalet Bakanlığının ilk sırada
Geçen yıl KDK’ye 14 bin 762 başvuru ulaştığını anlatan Akarca, 2023 yılından devreden 1792 başvuruyla birlikte Kurumun, toplam 16 bin 554 başvuruyu incelediğini, bunların 15 bin 751’ini sonuçlandırdığını dile getirdi. Akarca, “2024 yılında yapılan şikayet başvuruları konu bazlı değerlendirildiğinde en fazla başvuru yüzde 22,93 ile adalet, milli savunma ve güvenlik konu başlığı altında kurumumuza ulaştı. Kamu personel rejimi bağlamında yüzde 21,47; eğitim öğretim, gençlik ve spor alanında yüzde 8,45; mahalli idarelerce yürütülen hizmetler kapsamında yüzde 7,28; çalışma ve sosyal güvelik alanında yüzde 7,04; ekonomi, maliye, vergi alanında ise yüzde 5,23 oranında başvuru yapıldı. Kurumumuza 2024 yılında ulaşan şikayet başvuruları, şikayete konu idare kapsamında değerlendirildiğinde yüzde 18,68’lik oranla Adalet Bakanlığının ilk sırada olduğu tespit edilmiştir. Sağlık Bakanlığının konu edildiği başvuru oranının yüzde 6,35, Milli Eğitim Bakanlığının konu edildiği başvuru oranının yüzde 5,97, Sosyal Güvenlik Kurumunun konu edildiği başvuru oranının yüzde 4,40 olduğu hesaplanmıştır.” dedi.
“Kurumumuzun tavsiye kararlarına uyma oranı yüzde 53,96”
Mehmet Akarca, KDK tarafından 2024 yılında sonuçlandırılan 15 bin 751 başvurunun 4 bin 999’unun “kabul edilebilir” nitelikte değerlendirildiğini belirterek, geçen yıl yapılan başvuruların kabul edilebilirlik oranının yüzde 31,74 olarak gerçekleştiğini söyledi. Akarca, diğer ülke ombudsmanlıklarıyla kıyaslandığında bu oranın ortalamanın üzerinde olması nedeniyle memnuniyet verici olduğunu aktardı.
KDK’nin, şikayete konu başvurunun idare tarafından dostane çözümünü sağlamayı öncelediğini ifade eden Akarca, bu kapsamda 2024 yılında KDK’ye ulaşan başvuruların 1029’unun “gönderme kararı” olmak üzere, toplam 2 bin 498’inin dostane çözümle sonuçlandığı bilgisini verdi. Akarca, “Bununla birlikte Kurumumuz, inceleme ve araştırmaları sonucunda ilgili idarelere tavsiyelerde bulunmaktadır. 2024 yılında 525 başvuru hakkında ‘kısmen tavsiye, kısmen red’ kararı, 913 başvuru hakkında ‘tavsiye’ kararı verilmiştir. Söz konusu tavsiye kararlarına yönelik idarelerin cevapları değerlendirildiğinde 716 kararımızla ilgili idareler uyacaklarını belirtmişken, 611 kararımıza ise ilgili idarelerce gerekçe bildirilmiştir. Bu durumda Kurumumuzun tavsiye kararlarına uyma oranı 2024 yılı sonu itibarıyla yüzde 53,96 olarak gerçekleşmiştir. Bahse konu uyum oranında, Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği, Yeminli Mali Müşavirlik sınav sonucuna itiraz hakkında verilen 230 tavsiye kararımıza idarenin olumsuz yaklaşmamasına rağmen fiili imkansızlık nedeniyle uymaması etkili olmuştur. Ancak söz konusu tavsiye kararları dikkate alınmadığında ise tavsiye kararlarına uyum oranı 2024 itibarıyla yüzde 71,29 olmuştur.” iifadelerine yer verdi.
“Cezaevindeki 77 bin hükümlü sürücü belgesini değiştirebilecek”
Kamu Başdenetçisi Akarca, iki hafta önce Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürü’nün kendilerini ziyarete geldiğini belirterek, bu ziyarette cezaevleriyle ilgili talep yazısını kendilerine ilettiklerini aktardı. Cezaevlerinde 77 bin hükümlünün sürücü belgesinin değiştirilmesini beklediğini dile getiren Akarca, 31 Mart 2025’te sürücü belgesini yenilemeyle ilgili sürenin sona ereceğini söyledi.
Sürücü belgesinin değiştirilmesinde kişinin bizzat başvuruda bulunması gerektiğine işaret eden Akarca, “Bizim önerimizle, orada getirilecek olan ekipmanlarla dijital ortam imkanı sağlanmak suretiyle cezaevinin uygun bir bölümünde bu gerçekleştirilecek. Cezaevinde bulunan 77 bin hükümlünün sürücü belgesinin de cezalı duruma düşmeden değiştirilmesi imkanı sağlanmıştır.” dedi.
KDK’nin ileriye dönük beklentilerine ilişkin Akarca, “Dünyadaki örneklerinde olduğu gibi Kurumumuzun da resen inceleme yetkisiyle donatılması, davalara katılabilme imkanına sahip olması ve Anayasa Mahkemesine başvurabilme yetkisine haiz kılınması en önde gelen beklentilerimiz arasındadır.” değerlendirmesinde bulundu.
“Ailelerin gönderdiği mektupları da Rusya ombudsmanlığına ilettik”
Akarca, milletvekillerin soru ve eleştirilerine de yanıt verdi.
“KDK’nin, Ukrayna ve Rusya arasında arabuluculuk yaptığı” yönündeki ifadeler üzerine Akarca, “Ukrayna’da çocukları esir düşen ailelerin kurduğu bir dernek var, onlar şimdi bizden randevu istiyor. Geçen hafta Kızılhaç Türkiye’ye geldi, bizi ziyaret etti. Bu konuda Türkiye’de Ukraynalı ailelerin kurduğu dernekler var, onların bizden randevu talepleri var. Bu konuda kendileriyle görüşmelerimiz devam etmektedir. Hatta ailelerin gönderdiği mektupları da Rusya ombudsmanlığına ilettik.” diye konuştu.
Konuşmaların ardından KDK’nin 2024 Yılı Yıllık Raporu’nun incelenmesi için alt komisyon kuruldu.
