Arnik: “Vergi sistemi daha adil hale getirilmeli”

ESKİŞEHİR / EKONOMİ

İşletmelerde hasılat denetiminin 7524 sayılı Kanun ile 2 Ağustos 2024’te Resmi Gazete’de yayımlanarak, Torba Kanun’un 3. maddesiyle 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 69. maddesinde yapılan düzenlemeyle 1 Ocak 2025’te yürürlüğe girdiğini hatırlatan Eskişehir Gastronomi Derneği Başkanı Murat Arnik, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 81 ilin defterdarına yazı göndererek toplu hasılat ve denetim çalışmaları başlattığını söyledi.

“Esnafı çift dikiş kanunlarla denetleniyoruz”

Bu yeni düzenleme olmasa bile Vergi Usul Kanunu’nun 127. maddesi kapsamında mükellefiyetle ilgili maddi olayları, kayıtları ve mevzuları araştırma yetkisinin zaten mevcut olduğunu ifade eden Arnik, ayrıca, bu yetkinin daha geniş bir kapsama sahip olduğunu ve yapılan tespitlerin ardından mükelleflerin 370. madde kapsamında izaha davet edilebildiğini belirtti.  Sahaya inerek esnafın halini yerinde gören maliye denetim görevlilerinin, “Piyasa bu kadar mı kötü?” diyerek esnafa telkinde bulunduğunu aktaran Murat Arnik, yeme-içme sektöründe işletmelerin kasasına oturan denetim görevlilerinin sabahtan akşama kadar müşterilere baktığını, kasa nakit giriş-çıkışını ve Z raporlarını incelediklerini söyledi. Arnik, bazı bölgelerde denetim geçiren esnafın işlerinin çok kötü olduğunu gören denetim görevlilerinin, “Allah yardımcınız olsun, piyasa gerçekten bu kadar mı kötü?” dediklerine şahit olduklarını duyduğunu belirtti.

“Esnafı denetleyerek değil, destekleyerek güçlendirebiliriz”

Yasa kapsamında günlük hasılatın tespiti için bir ayda üç kez olmak üzere bir takvim yılında toplam 12 kez yoklama yapılacağını açıklayan Arnik, “Bir ay içinde yapılan yoklama günlerinde tespit edilen hasılatların toplamı, yoklama günlerine bölünerek günlük ortalama hasılat hesaplanacak. Ardından aylık ve yıllık hasılat tahmini yapılacak. Ancak 12 günlük hasılat tespiti yılın tamamını temsil etmeyecek. Mevsimsel değişiklikler, tatil dönemleri, Ramazan ayı, hafta içi ve hafta sonu farkları hasılatı önemli ölçüde etkileyebilecek” diye konuştu. Günümüzde hasılat tahsilat yöntemlerinin çok çeşitlendiğini belirten Arnik, kredi kartları, nakit, banka transferleri, yemek fişleri, mobil ödeme sistemleri ve cari hesaplar gibi farklı ödeme yöntemlerinin bulunduğunu söyleyerek, manuel hasılat sayımının eksiklikler yaratabileceğini ve yapay zeka gibi teknolojilerle daha sağlıklı denetimlerin yapılabileceğini vurguladı.

“İzaha davet edilen pişmanlıktan yararlanamıyor, 30 günde başvuru şart”

Yıllık hasılatı ile beyanı arasında yüzde 20’den fazla fark olan esnafın izaha davet edileceğini açıklayan Arnik, izaha davet edilen mükelleflerin VUK 371’de yer alan pişmanlık hükümlerinden yararlanamayacağını ve davet yazısını aldıktan sonra 30 gün içinde açıklama yapması gerektiğini belirtti. Arnik, “İzahı yeterli görülmeyen mükellefler, tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde eksik vergi beyanını tamamlamak zorunda kalacak, ödenmeyen her ay için gecikme zammı eklenecek ve ilgili vergi incelemeye alınabilecektir” dedi.

“Maliyenin gücü yalnızca küçük esnafa yetiyor”

Küçük esnafın büyük ekonomik zorluklarla mücadele ettiğini belirterek, maliyenin denetim gücünün daha çok küçük işletmelere yöneldiğini savunan Murat Arnik, Türkiye Esnaf Ve Sanatkârları Konfederasyonu (Tesk) verilerine göre sadece Eskişehir’de 2024 yılında yaklaşık 300 lokantacının kepenk kapattığını ifade etti. Arnik, esnafın kira, elektrik, doğalgaz ve çalışan maliyetleri gibi artan giderler nedeniyle ayakta kalma mücadelesi verdiğini, ancak oda başkanları ve federasyon yetkililerinin bu konuda sessiz kaldığını söyledi.

Türkiye’de adil bir vergi sisteminin kurulamadığını belirterek, az kazanandan az, çok kazanandan çok vergi alınması gerektiğini vurgulayan Arnik, “Maliye gelirlerinin %52’si KDV ve ÖTV’den sağlanıyor. 100 bin liralık gelirin 45 bin lirası vergi olarak kesiliyor” diyerek, küçük esnafın üzerindeki vergi yükünün ağır olduğunu söyledi.

“Devlet esnafa destek olmalı, ekonomik krizin tüm yükü esnafın omuzlarına yüklenmemeli”

Her geçen gün kötüye giden ekonominin, enflasyonun ve artan maliyetlerin esnafı zor durumda bıraktığını ifade eden Murat Arnik, yükselen maliyetler nedeniyle birçok işletmenin kepenk kapattığını vurgulayarak, “Esnaf, üretim yapıyor, istihdam sağlıyor, vergi ödüyor ama desteklenmiyor” dedi. Esnafın ekonomik kriz nedeniyle SGK primleri, vergi yükü ve kira maliyetleri altında ezildiğini belirten Arnik, devletin yerel ekonomiyi canlandırmak adına acilen destek paketleri açıklaması gerektiğini söyledi. Arnik, SGK primlerinin düşürülmesi, vergi yükünün hafifletilmesi ve esnaf kredilerinin daha uygun faiz oranlarıyla yeniden düzenlenmesi gerektiğini belirtti.

“Kayıt dışılığı önlemenin yolu esnafı teşvik etmektir”

Esnafın kayıt dışılığa zorlanmaması için vergisel teşviklerin artırılması gerektiğini söyleyen Arnik, “Vergi yükü ağırlaştıkça, esnaf ayakta kalmakta zorlanıyor. Devletin, esnafa nefes aldıracak yeni teşvikler ve kolaylıklar sunması gerekiyor” dedi. Bazı Avrupa ülkelerinde küçük esnafa uygulanan vergi muafiyetleri, düşük faizli krediler ve sosyal güvenlik destekleri gibi teşviklerin Türkiye’de de hayata geçirilmesi gerektiğini belirten Arnik, “Esnafı denetleyerek değil, destekleyerek güçlendirebiliriz. Kayıt dışılığı önlemek için cezalar yerine teşvik mekanizmaları kurulmalı” dedi.