Çin’in Yapay Zeka Alandaki Yükselişi ve ABD’ye Meydan Okuyor : YEPUTV

DeepSeek: Çin’in Yapay Zeka Alandaki Yükselişi ve ABD’nin Teknoloji Hakimiyetine Meydan Okuması

Son yıllarda yapay zeka (YZ) alanında yaşanan gelişmeler, küresel teknoloji rekabetini hızlandırırken, Çinli şirketler bu alanda giderek daha fazla öne çıkmaya başladı. Bu şirketlerden biri olan DeepSeek, düşük maliyetle geliştirdiği yapay zeka modelleriyle ABD’nin teknoloji alanındaki hakimiyetine meydan okuyor. DeepSeek’in başarısı, sadece teknolojik bir atılım olarak değil, aynı zamanda jeopolitik rekabetin yeni bir cephesi olarak da değerlendiriliyor.

DeepSeek V3: Düşük Maliyetle Üstün Performans

DeepSeek’in teknoloji dünyasında adını duyurması, 26 Aralık 2024’te piyasaya sürdüğü “DeepSeek V3” adlı yapay zeka modeliyle oldu. Bu model, ABD’li rakiplerine kıyasla daha düşük bir bütçeyle geliştirilmesine rağmen, metin anlama, kodlama, matematik problemlerini çözme ve alan uzmanlığı bilgisi gibi alanlarda üstün performans sergiledi. DeepSeek V3, 671 milyar parametre içeren bir büyük dil modeli (LLM) olarak, sadece 2 aylık bir eğitim süreci ve 5,58 milyon dolarlık bir bütçeyle tamamlandı. Bu süreçte, ABD’nin Çin’e yönelik ihracat kısıtlamalarına uygun olarak tasarlanmış Nvidia H800 grafik işlemci üniteleri (GPU) kullanıldı.

DeepSeek V3’ün başarısı, özellikle ABD’li rakiplerinin maliyetlerini sorgulatır hale getirdi. Örneğin, Facebook’un çatı şirketi Meta’nın geliştirdiği Llama 3.1 modeli, daha ileri teknolojili H100 çipler kullanılmasına rağmen, 30,8 milyon GPU saatinde eğitilmişti. DeepSeek’in bu başarısı, yapay zeka alanında büyük yatırımlar yapan şirketlerin maliyet yapılarını yeniden gözden geçirmesine neden oldu.

R1: Akıl Yürütme Modeli ve Açık Kaynak Devrimi

DeepSeek’in bir diğer önemli atılımı, 20 Ocak 2024’te piyasaya sürdüğü “R1” adlı akıl yürütme modeli oldu. Bu model, yapay zekanın sorulara yaklaşımını ve kendi akıl yürütme süreçlerini görüntüleyebilme yeteneğiyle dikkat çekti. R1, daha fazla veriye ihtiyaç duymadan kendini eğitebilen ve “sesli düşünebilen” bir yapay zeka fonksiyonu olarak tanımlandı. Bu özellik, OpenAI’ın benzer bir modeli olan “o1″den daha iyi performans sergilemesiyle dikkat çekti.

R1’in en çarpıcı yanı ise açık kaynak kodlu ve ücretsiz olarak dağıtılmasıydı. Bu durum, yapay zeka teknolojilerinin demokratikleşmesi açısından önemli bir adım olarak değerlendirilirken, aynı zamanda büyük teknoloji şirketlerinin hisselerinde değer kaybına neden oldu. R1, California Üniversitesi’nin Chatbot Arena sıralamasında Google’ın Gemini modellerinin ardından üçüncü sırada yer alarak, OpenAI’ın o1 modelini geride bıraktı.

DeepSeek’in Kuruluş Hikayesi ve Çin’in Yapay Zeka Stratejisi

DeepSeek, Çin’in doğusundaki Hangzhou şehrinde kurulan bir start-up şirketi olarak, kısa sürede yapay zeka alanında önemli bir oyuncu haline geldi. Şirketin kurucusu Liang Winfıng, yapay zeka alanında eğitim almış genç bir bilgisayar mühendisi ve yatırımcı. Liang, üniversite yıllarında kurduğu yatırım fonu şirketi High Flyer ile elde ettiği kazancı, yapay zeka altyapısı geliştirmek için kullandı. DeepSeek’in başarısı, Çin’in yapay zeka alanındaki stratejik hedefleriyle de uyumlu bir şekilde ilerliyor.

Çin, son yıllarda yapay zeka, kuantum bilgi teknolojileri ve yarı iletkenler gibi alanlarda küresel liderlik hedeflerini açıkça ortaya koydu. Ancak ABD’nin Çin’e yönelik teknoloji ihracatı kısıtlamaları, bu hedeflere ulaşmayı zorlaştıran bir engel olarak görülüyordu. DeepSeek’in başarısı, bu kısıtlamalara rağmen Çin’in teknolojik ilerleme kapasitesini gösteren bir örnek olarak değerlendiriliyor.

“Sputnik Anı” ve Jeopolitik Rekabet

DeepSeek’in yapay zeka modelleri, ABD’de “Sputnik anı” olarak adlandırılan bir şok etkisi yarattı. Bu terim, Sovyetler Birliği’nin 1957’de Sputnik uydusunu fırlatarak ABD’yi uzay yarışında geride bırakmasına atıfta bulunuyor. Benzer şekilde, DeepSeek’in başarısı, ABD ile Çin arasındaki yapay zeka yarışında bir dönüm noktası olarak görülüyor.

ABD Başkanı Donald Trump’ın teknoloji danışmanı Marc Andreessen, DeepSeek’in çıkışını “yapay zekanın Sputnik anı” olarak nitelendirdi. Bu gelişme, ABD’nin Çin ile olan teknolojik rekabette stratejilerini yeniden gözden geçirmesine neden olabilir. Özellikle, ABD’nin Çin’e yönelik ihracat kısıtlamalarının etkinliği sorgulanır hale geldi.

Sonuç: Yapay Zeka Yarışında Yeni Bir Dönem

DeepSeek’in başarısı, yapay zeka alanında küresel rekabetin yeni bir aşamaya girdiğini gösteriyor. Çin, düşük maliyetlerle üstün performans sergileyen yapay zeka modelleri geliştirerek, ABD’nin teknoloji alanındaki hakimiyetini sorgulatıyor. Bu durum, sadece teknolojik bir rekabet olarak değil, aynı zamanda jeopolitik bir mücadele olarak da değerlendiriliyor.

DeepSeek’in açık kaynak kodlu ve ücretsiz modelleri, yapay zeka teknolojilerinin daha geniş kitlelere ulaşmasını sağlarken, büyük teknoloji şirketlerinin maliyet yapılarını ve iş modellerini yeniden düşünmelerine neden oluyor. Bu gelişmeler, yapay zeka alanında yeni bir dönemin başlangıcı olarak kabul ediliyor ve küresel teknoloji rekabetinin geleceğini şekillendirecek önemli bir adım olarak görülüyor.

Ali Değişmiş