Kırmızı ve beyaz et üreticileri: Ette artış yok, aksine fiyat bir buçuk aydır değişmiyor

VEYSEL AĞDAR / İSTANBUL

Kırmızı et, beyaz et, süt ve süt ürünlerine yapılan zamların kabul edilemez olduğunu belirterek fahiş fiyata boykot çağrısı yapan Bursa Yemek Sanayicileri Derneği (BUYSAD) Başkanı Coşkun Dönmez’e kırmızı ve beyaz et sektöründen tepki geldi. Sektör temsilcileri, üretici üzerinden spekülasyon yapılmamasını isterken fiyatların artmadığını; aksine zaman zaman arz talebe göre düşüş yaşandığını savundular.

“Kırmızı et fiyatlarının kime göre neye göre yüksek olduğunun tartışmaya açık olduğunu kaydeden Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Birliği Başkanı Bülent Tunç, asgari ücretin 22 bin lira olduğu bir durumda kırmızı etin kilosu 100 TL’ye verilse yine de yüksek görüleceğini söyledi. Üretici tarafında kırmızı et fiyatlarının yüksek olmadığını kaydeden Tunç, “İddia edildiği gibi et fiyatlarında yüzde 50-60 gibi artış yok. Hatta son bir buçuk aydır fiyatlar stabil. Arz ve talebe göre yüzde 5-10 arasında fiyatlar aşağı yukarı hareket etmekte 330- 370 TL bandında seyretmekte.”

Yemek sanayicilerinin kendilerini hedef göstermesinin yanlış olduğunu vurgulayan Tunç, ”Bu işi yapan piyasanın akışına göre hareket etmeli. Fiyat belirlemeli. Ben onların fiyatları yüksek diye, boykot çağrısında bulunmuyorum. Çünkü ne zahmet ve zorluklarda üretim ve satış yaptıklarını biliyorum. Onlar da gerçek üretici ile fırsatçıları ayırt etmeli. Spekülasyona mahal vermemeli. Bunu speküle etmek isteyen 3-5 büyük firma var tabii ki. Bunlara dikkat etmek lazım, izin vermemeliyiz. Art niyetli kim varsa sektör dışına itmeliyiz. Gerçek üreticiyi hedef göstermemeliyiz.” Başkan Tunç, Et ve Süt Kurumu ile Ticaret Bakanlığı tarafından günlük takip edilen piyasada spekülatif hareketlere izin verilmediğine dikkat çekti.

“Fiyatı aksine yemek sanayicisi artırıyor”

BESD-BİR Yönetim Kurulu Başkanı Naci Kaplan da, Beyaz et fiyatlarında yılbaşından bu yana artış olmadığını aksine 2024 fiyatlarının %20 altında olduğunu söyledi. Fiyatların arz ve talebe göre belirlendiğinin altını çizen Kaplan, toptanda beyaz et fiyatlarının karkas kilosu 63-64 TL perakende de ise 85 TL bandında olduğunu, bu fiyatların geçen yıl toptanda 75 TL, perakende de ise 100 TL olduğunu hatırlattı.

Raf ömrü 9 gün olan beyazette stokculuk yapılamaz

Beyaz et fiyatlarının yemek üreticileri ve restoranlar tarafından yüksek gösterilmek istendiğini ifade eden Kaplan, Merkez Bankası’nın piyasa fiyat hareketlerini takip eden Gıda Piyasası Fiyat İzleme Komitesi’nin raporunun da bunu kanıtladığını söyledi. Kaplan, raporda geçen yıl kırmızı et fiyatlarının yüksekliğinden dolayı beyaz et fiyatlarının cazip olmasına rağmen toptan yemek üreticileri ve restoranların aradaki makası kapatmak için tüketiciye yüksek fiyattan beyaz et ürünü sunduğu bilgisinin yer aldığını söyledi.

“Kilosunu 150 TL’ye mal ettikleri beyaz etin porsiyonunu 400-500 TL’ye sattılar” diyen Kaplan, beyaz et üreticisinin fiyatları artırma gibi bir girişimlerinin mümkün olmadığını kaydetti. Raf ömrü 9 gün olan beyaz ette fiyat spekülasyonunun mümkün olmadığını belirten Kaplan, zaman zaman arz talebe göre fiyatlarda indirimlerin yaşandığını söyledi. Geçen yıl neredeyse kamuoyu tarafından linç edildiklerini hatırlatan Kaplan şöyle devam etti; “Türkiye’nin günlük kesime giden kanatlı sayısı 6,5 milyon. Bu da 8 bin 500 ton ete tekabül ediyor. Yüzde 65’i karkas, yüzde 35’i de kanat, göğüs, but vb. parça ürün olarak tüketime sunuluyor. Her gün bu üretim mevcut. Stoklamak piyasaya ürün vermemek gibi bir lüksümüz yok.”

■ Üretimin %20’si ihracata

Net ihracatçı sektör olduklarını belirten Kaplan, yıllık 2,5 milyon ton üretimin 2 milyon tonunun iç piyasada tüketildiğini, 500 bin tonunun ise ihraç edildiğini kaydetti. İhracatta en büyük pazarın Orta Doğu ülkeleri olduğunu ifade eden Kaplan, Suudi Arabistan’ın son yıllarda yaptığı yatırımlarla dikkat çektiğini söyledi. İç piyasada kişi başı tüketimin yıllık 23 kilo olduğunu vurgulayan Kaplan, sektörün geçen yıl % 2 büyüdüğünü vurgularken, en büyük girdi maliyetlerinden mısırda sıkıntı çekmemek için ithalatının artırılması gerektiğini sözlerine ekledi.

■ Besici maliyetleri yerinde saymıyor

Et fiyatlarının bölgesel değişkenlik gösterdiğini kaydeden Kasaplar Federasyonu eski Başkanı Fazıl Yalçındağ, etin fiyatı değil aslında kalitesinin konuşulmasını gerektiğini söyledi. “Kalitesine göre kilosu 500 liraya da 600 liraya da et var” diyen Yalçındağ, vatandaşın alım gücünün önemli olduğunu vurguladı. Yalçındağ şöyle konuştu; “Kırmızı et üreticisi ve tedarikçilerinin maliyetleri göz önüne alınmalı. Bir kilo karkas etin üretim süreci 36 ay. Besicinin 36 ayda yem, ilaç, işçilik vb. girdileri hep aynı kalmıyor, durmadan artıyor.”